Σακχαρώδης Διαβήτης Τύπου 1

            Ο Σακχαρώδης Διαβήτης Τύπου 1 είναι μια συχνή διαταραχή του μεταβολισμού και επηρεάζει τη φυσιολογική λειτουργία όλων των οργάνων του οργανισμού. Ονομάζεται αλλιώς «παιδικός Σακχαρώδης Διαβήτης» και εμφανίζεται συνήθως σε παιδιά και εφήβους 4-18 ετών. Είναι συχνός στη λευκή φυλή και χαρακτηρίζεται από καταστροφή β-κυττάρων του παγκρέατος, τα οποία παράγουν ινσουλίνη. Η ινσουλίνη χρησιμεύει στη μεταφορά της γλυκόζης στα κύτταρα, εμποδίζει την κινητοποίηση του λίπους και αυξάνει την αποθήκευση της γλυκόζης ως γλυκογόνο στα κύτταρα του ήπατος και των μυών. Η γλυκόζη διασπάται στο κύτταρο και το κύτταρο παράγει ενέργεια. Στον παιδικό Διαβήτη υπάρχει ανεπάρκεια ινσουλίνης, με αποτέλεσμα η συγκέντρωση της γλυκόζης να παραμένει στο αίμα και να δημιουργεί τη λεγόμενη «υπεργλυκαιμία». Όταν η συγκέντρωση της γλυκόζης ξεπεράσει τα 180 mg/dl τότε ποσότητα γλυκόζης αποβάλλεται με τα ούρα (γλυκοζουρία) και λόγω αυξημένης οσμωτικότητας αποβάλλεται και πολύ νερό (πολυουρία). Η αυξημένη διούρηση που προκαλείται οδηγεί σε απώλεια ηλεκτρολυτών, αφυδάτωση και αντιρροπιστική πολυδιψία.

            Καθώς η γλυκόζη δεν μπορεί να εισέλθει  στα κύτταρα, ο οργανισμός προκειμένου να αποκτήσει ενέργεια αρχίζει να διασπά τις πρωτείνες  και το λιπώδη ιστό και να τα μετατρέπει σε μόρια γλυκόζης στο ήπαρ (γλυκογένεση). Αυτή η διαδικασία αυξάνει ακόμη περισσότερο την τιμή της γλυκόζης και δημιουργείται το αίσθημα της πείνας (πολυφαγία) και αύξηση της γλυκόζης στο αίμα (Hockenberry & Wilson, 2011). Από τη διαδικασία καύσης των λιπών παράγονται κετόνες, που αθροίζονται στο αίμα και προκαλούν μεταβολική «κετοξέωση» η οποία είναι μια πολύ επικίνδυνη κατάσταση για την υγεία και εκδηλώνεται με κοιλιακούς πόνους, εμετούς βαθιά αναπνοή τύπου Kussmaul. Οι επιπτώσεις του Σακχαρώδη Διαβήτη Τύπου 1 είναι:

1. Κώμα λόγω της τοξικότητας των κετόνων

2. Δερματικές λοιμώξεις (επειδή υπάρχει αυξημένη περιεκτικότητα σε γλυκόζη στο αίμα, αναπτύσσονται πολλά μικρόβια και μύκητες στο δέρμα).

3. Τα νεύρα ερεθίζονται από τη γλυκόζη και προκαλείται φαγούρα

4. Γίνεται αργή επούλωση των πληγών και επιμολύνσεις τραυμάτων. Από τις βλάβες στα μικρά αγγεία των άκρων μπορεί να γίνει νέκρωση των ακραίων τμημάτων (δάκτυλα, άκρο πόδι).

5. Εκφυλλισμός μικρών αγγείων, αλλοιώσεις στα αγγεία του αμφιβληστροειδούς, των νεφρών και του εγκεφάλου.

6. Βλάπτονται τα περιφερικά νεύρα. Εκδηλώνεται νευρίτιδα με παραισθησίες και πόνους.( πχ ένα απαλό άγγιγμα το άρρωστο παιδί το αισθάνεται σαν κάψιμο ή τσίμπημα).

7. Συχνές υπογλυκαιμίες.

            Σε γενικές γραμμές το διαβητικό παιδί-έφηβος θα πρέπει να έχει τους παρακάτω στόχους:

1. Χορήγηση ινσουλίνης σε ποσότητα και σε χρόνο ανάλογο των γευμάτων του.

2. Να χάσει ή να μην αυξήσει το βάρος του, επειδή το λίπος αυξάνει την αντίσταση σε ινσουλίνη.

3. Οι υδατάνθρακες που θα παίρνει το διαβητικό παιδί πρέπει να κατανέμονται σε συγκεκριμένα γεύματα που πρέπει να λαμβάνει κατά τη διάρκεια της ημέρας.

4. Να μην πέφτει σε κατάσταση κέτωσης .Αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει να αποφεύγει τη σταθερή άνοδο του σακχάρου του αίματος.

5. Να αποφεύγονται λοιμώξεις με σχολαστικό καθαρισμό του δέρματος.

            Συμπερασματικά, ο Σακχαρώδης Διαβήτης Τύπου 1 δεν είναι τόσο μια ασθένεια, όσο ένας τρόπος ζωής, με τον οποίο πρέπει να συνηθίσει να ζει το παιδί (Ραχμανίδου & Δοξανίδης, 2000).

 Νοσηλευτική φροντίδα στο σχολείο

            Το διαβητικό παιδί χρειάζεται αυξημένη οικογενειακή αλλά και νοσηλευτική φροντίδα στο νοσοκομείο, καθώς επίσης  και στο σπίτι και στο σχολείο. Η κατάσταση του παιδιού πρέπει να αξιολογείται συνεχώς και με ακρίβεια. Έτσι, ο σχολικός νοσηλευτής/τρια είναι αυτός που θα φροντίσει για τις συχνές μετρήσεις σακχάρου του διαβητικού  μαθητή/τριας, ώστε να ελαχιστοποιήσει τις πιθανότητες μια διαβητικής κετοξέωσης, αλλά και μιας μελλοντικής νευροπάθειας, νεφροπάθειας και καρδιοπάθειας. Επιπλέον μαθαίνει στο παιδί να μετράει μόνο του τις τιμές γλυκόζης στο αίμα και αντιμετωπίζει πιθανές υπογλυκαιμίες. Κρατάει πολύ συχνή επαφή με τον θεράπων ιατρό του παιδιού, δίνοντάς του καταγεγραμμένες τις τιμές σακχάρου ανα δύωρο σε κάθε σχολική ημέρα και παρακολουθεί σε συνεργασία με τον διατροφολόγο τη διατροφή του παιδιού και τους υδατάνθρακες που αυτό λαμβάνει καθημερινά. Συνεργάζεται με τους γονείς του παιδιού και τους εκπαιδεύει σε ό,τι αφορά τη διατροφή, τα φάρμακα, τα σημεία των ενέσεων, τους κανόνες υγιεινής, την αντιμετώπιση της υπεργλυκαιμίας και υπογλυκαιμίας, την αποφυγή λοιμώξεων και την αθλητική δραστηριότητα του παιδιού. Επίσης, ο σχολικός νοσηλευτής/τρια συνοδεύει το παιδί σε όλες τις σχολικές εκδρομές φροντίζοντας πάντα να κουβαλάει πάντα μαζί του ό,τι χρειάζεται από φάρμακα και αναλώσιμα υλικά που χρειάζονται για  την αντιμετώπιση της ασθένειάς του.