ΧΡΟΝΙΑ ΑΣΘΕΝΕΙΑ ΣΤΑ ΠΑΙΔΙΆ-ΣΧΟΛΕΙΟ   

   

 Χρόνια Νόσος-λειτουργικότητα και συναισθήματα στο σχολείο

«Το πιο δύσκολο που καλούμαι ν’ αντιμετωπίσω στο σχολείο είναι ότι είμαι διαφορετική απ’ τους άλλους…δεν θέλω να είμαι διαφορετική….».

      Το σχολείο κατέχει σημαντικό ρόλο για τη ζωή ενός παιδιού κι ενός εφήβου. Είναι ο χώρος που βρίσκεται αρκετές ώρες την ημέρα, μορφώνεται, κοινωνικοποιείται και παίζει. Για τα παιδιά με χρόνια νοσήματα που βρίσκονται στη σχολική ηλικία το βασικότερο είναι η επιστροφή στο σχολείο και η επανάκτηση της αίσθησης της εργατικότητας όσο το δυνατόν πιο γρήγορα. Η σχολική επίδραση κατά την παιδική και εφηβική ηλικία είναι ένα γεγονός και η σημασία του σχολείου είναι σε όλους γνωστή. Το άγχος όμως που βιώνει το κάθε παιδί με την έναρξη της σχολικής χρονιάς αυξάνεται σε μεγάλο βαθμό όταν συνυπάρχει κάποια χρόνια ασθένεια η οποία αποτελεί δεδομένο της καθημερινότητας του παιδιού. Τα παιδιά και οι έφηβοι με χρόνιο νόσημα καλούνται ν’ αντιμετωπίσουν προβλήματα σχετικά με το πώς θα επηρεάσει η νόσος τη σχέση τους με τους συμμαθητές τους, την απόδοσή τους στο σχολείο τη σχέση τους με τους εκπαιδευτικούς κ.τ.λ. (Φαρδή, 2010).

     Κάποια νοσήματα απαιτούν ολική ή μερική αποχή από τις φυσιολογικές δραστηριότητες της ηλικίας τους με αποτέλεσμα να είναι δύσκολη η κοινωνικοποίησή τους, να αισθάνονται διαφορετικά απ’ τους συνομηλίκους τους και ν’ αποκτούν άσχημη εικόνα για τον εαυτό τους. Οι απουσίες είναι ιδιαίτερα συχνές στα παιδιά με χρόνια νοσήματα, εν συγκρίσει με τους υγιείς συνομηλίκους τους. Όσο περισσότερες είναι οι απουσίες που κάνει ένα παιδί, τόσο δυσκολότερο είναι να επανέλθει στο μάθημα και είναι πιθανόν να έχει ως αποτέλεσμα τη φοβία και την άρνηση για το σχολείο.

    Η εφηβεία μπορεί να είναι μια ιδιαίτερα δύσκολη περίοδος στο σχολείο. Η αίσθηση της διαφορετικότητας από τους συνομήλικους μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα καταστάσεις ή συναισθήματα μοναξιάς, απομόνωσης και κατάθλιψης.

        Η χρόνια νόσος επιφέρει κάποια προβλήματα στη σχολική καθημερινότητα παιδιών και εφήβων, τα οποία καθορίζουν σε βάθος χρόνου τη συμπεριφορά τους στο σχολικό πλαίσιο. Κάποια από αυτά είναι: η συχνή και κάποιες φορές αιφνίδια χρήση της τουαλέτας, η χορήγηση της φαρμακευτικής αγωγής σε ώρες σχολείου, η διατροφή κατά τη διάρκεια της σχολικής ημέρας, το μάθημα της γυμναστικής, οι απουσίες απ’ το σχολείο, η συμμετοχή στις εκδρομές του σχολείου, τριχόπτωση, πιθανές δερματοπάθειες, εμφανείς καθετήρες χορήγησης φαρμάκων, κινητικές δυσλειτουργίες, κ.τ.λ.      Όλα τα παραπάνω μπορούν να δημιουργήσουν στα παιδιά αυτά πολλαπλά συναισθήματα όπως ντροπή, κατωτερότητα, κατάθλιψη, αυτοκτονικές τάσεις, άρνηση λήψης φαρμάκων, φόβο και ανασφάλεια. Τα περισσότερα παιδιά πρέπει να διαχειριστούν αρκετά σημαντικά θέματα σωματικά, αλλά και συναισθηματικά έχοντας ως κυρίαρχο συναίσθημα το άγχος. Τα άρρωστα παιδιά συνήθως δεν απαλλάσσονται από τους υπόλοιπους κοινωνικούς τους ρόλους κι’ αυτό κάνει την κατάσταση ακόμα πιο δύσκολη επειδή όλα αυτά μαζί δεν είναι εύκολα και διαχειρίσιμα, ειδικότερα στην παιδική και εφηβική ηλικία.

     Όλες οι χρόνιες ασθένειες συνοδεύονται από κάποια ενοχλητικά συμπτώματα, τα οποία οι μικροί ασθενείς πρέπει να μάθουν να διαχειρίζονται σωστά για να μην νιώθουν άσχημα, αλλά και για να γίνονται κοινωνικά αποδεκτοί.

5.2 Επιστροφή του παιδιού στο σχολείο-ρόλοι σχολικής κοινότητας

     Η προετοιμασία για την είσοδο-επιστροφή στο σχολείο μετά από τη διάγνωση μιας χρόνιας ασθένειας ή μετά από κάποια επέμβαση, ή μετά από μακροχρόνια νοσηλεία σε νοσοκομείο, επιτυγχάνεται καλύτερα μέσω της ομαδικής προσέγγισης από τους γονείς , τους εκπαιδευτικούς, το ιατρικό και παραϊατρικό προσωπικό. Η μετάβαση του παιδιού στο σχολικό περιβάλλον θα πρέπει να είναι όσο το δυνατόν πιο ομαλή γίνεται. Η σχολική κοινότητα θα πρέπει να οργανώσει και να εφαρμόσει ένα ειδικά σχεδιασμένο πρόγραμμα για την υποστήριξη του άρρωστου μαθητή-τριας. Οι γονείς ενημερώνουν τους εκπαιδευτικούς για το πρόβλημα υγείας του παιδιού τους, τη θεραπεία που ακολουθεί, τις πιθανές παρενέργειες από τα φάρμακα, τα συμπτώματα της ασθένειας και το αν η ασθένεια αυτή θα επηρεάσει την εξωτερική του εμφάνιση, τη συχνότητα που πηγαίνει στην τουαλέτα, τη φυσική του κατάσταση, την ψυχική του υγεία, τη συμπεριφορά του κ.α. Επιπλέον, οι εκπαιδευτικοί οφείλουν να γνωρίζουν το θεραπευτικό πλάνο του παιδιού, ώστε να προγραμματίζουν να αναπληρώνουν τα μαθήματα όταν αυτό θα απουσιάζει, καθώς και να ενημερώνονται απ’ τους γονείς κάθε φορά που θα απουσιάζει εκτάκτως.

   Τέλος, οι γονείς συνεργάζονται στενά με τους εκπαιδευτικούς του σχολείου, ώστε να δημιουργήσουν ένα υποστηρικτικό περιβάλλον το οποίο θα αγκαλιάσει και θα προστατέψει το άρρωστο παιδί από ψυχικές διαταραχές και από την κοινωνική απομόνωση. Η σχολική κοινότητα είναι υποχρεωμένη να διατηρήσει το ιατρικό απόρρητο του παιδιού και ν’ αποφεύγει σχόλια και κουτσομπολιά που αφορούν την ασθένειά του.